Uwaga Czytelnicy! 29 marca / Wielki Piątek/ placówki Książnicy Płockiej będą czynne do godz. 16.00, a w Wielką Sobotę wszystkie będą zamknięte

Uwaga! Od 15 kwietnia do 21 maja 2024 r. Filia nr 5 /Vuka Karadzica 1/ będzie zamknięta z powodu inwentaryzacji zbiorów

Uwaga! Zmiana godzin pracy Filii nr 9 /ul. Orzechowa/ w marcu: poniedziałek, środa - 10.00 - 15.00 ; wtorek, czwartek, piątek - 10.00 - 18.00


Marcelina Rościszewska

Data publikacji: 27/05/2021

 

Marcelina Rościszewska (1875-1948), jedna z dwóch kobiet odznaczonych Krzyżem Walecznych, bohaterka obrony Płocka. Kiedy nie walczyła, uczyła i działała społecznie. Świetna organizatorka. Z pewnością  znajduje się w gronie najbardziej znanych płocczanek. Urodziła się w Lipawie na Łotwie. Była jedynym dzieckiem  powstańców styczniowych Jana Dąbrowskiego i Leokadii z Landsbergów. Szybko została sierotą. Matka umarła, gdy córka miała sześć lat, ojciec trzy lata później. Marcelina odebrała wychowanie patriotyczne, rodzina otoczyła ją opieką i kształciła. Znalazła się w końcu w prestiżowym Instytucie Panien Polskich, prowadzonym przez Hotel Lambert w Paryżu. Ze zdobytą wiedzą i doświadczeniem zdecydowała się na powrót do ojczyzny. Zawarła małżeństwo z ziemianinem Sewerynem Rościszewskim i osiadła w Niedrożu koło Drobina. Miała dwóch synów Lecha i Czecha (obydwaj byli ochotnikami w wojnie polsko-bolszewickiej), z którymi przyjechała do Płocka, gdyż związek nie powiódł się. Dla miasta to była świetna decyzja. Rościszewska znana jest przede wszystkim jako przełożona Gimnazjum Żeńskiego im. hetmanowej Reginy Żółkiewskiej, tzw. „reginek”. Szkoła była znana z nowoczesnych metod nauczania, szacunku dla uczennic bez względu na status społeczny, uwzględniania zajęć pozaszkolnych. Natomiast w 1920 roku podczas obrony Płocka najważniejsze „dziecko” Marceliny to Służba Narodowa Kobiet Polskich (założona przez nią w listopadzie 1918 r.), która działała dzięki darom społecznym: pieniężnym, rzeczowym, biżuterii czy domowym precjozom.  Komendantka Rościszewska zorganizowała w budynku  gimnazjum szpital, którym kierował doktor Bronisław Mazowiecki. Rościszewska relacjonuje w swoim pamiętniku na przykład:  „Kule z brzękiem os opadają na mury, klują je, ranią, aż do czerwieni cegieł… jeszcze chwila, a baranie czapy i dzikie twarze są już na podwórzu szkolnym… już w szatni” (źródło: A było tak…: wspomnienia pogodne Marceliny Rościszewskiej, oprac. Magdalena Bilska-Ciećwierz, Barbara Rydzewska, Płock 2020).

Ponadto bohatersko przeprowadziła, sobie tylko znanymi ścieżkami, pluton żołnierzy pod ogniem karabinów maszynowych. Za bohaterskie dokonania w sierpniowe dni marszałek Piłsudski przypiął do jej piersi Krzyż Walecznych.

Po przejściu na emeryturę Rościszewska wyjechała do Krakowa do syna Lecha. Zmarła tam i została pochowana na Cmentarzu Rakowieckim. Obecnie jej prochy spoczywają  w grobowcu rodzinnym w Będkowicach k. Krakowa.  

 

Źródła: Grzegorz Gołębiewski, Płock 1920, Warszawa 2018

Anna Maria Stogowska, Edukacja, emancypacja, charytatywność,  Płock 2016

A było tak…: wspomnienia pogodne Marceliny Rościszewskiej, oprac. Magdalena Bilska-Ciećwierz, Barbara Rydzewska, Płock 2020

Książnica Płocka im. Władysława Broniewskiego

Moja e-bibliotek@ liderem informatyzacji na Mazowszu

Projekt jest realizowany w ramach programu 2.1 E-usługi, Poddziałanie 2.1.1 E-usługi dla Mazowsza, typ projektów Informatyzacja bibliotek, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.

Menu

Książnica Płocka im. Władysława Broniewskiego

09-402 Płock, ul. Tadeusza Kościuszki 6
tel.: 24 262 30 59
fax: 24 262 31 17
e-mail: bibl@ksiaznicaplocka.pl

Skip to content