Otwarcie wystawy “Broniewski rozpostarty szeroko”

Dziś w Książnicy Płockiej oficjalnie otworzyliśmy wystawę „Broniewski rozpostarty szeroko”. Honorowy Patronat nad wystawą objęli Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego oraz Andrzej Nowakowski, Prezydent Płocka, za co serdecznie dziękujemy. 😊 Wystawa rozpoczyna obchody Roku Władysława Broniewskiego w Płocku i jest częścią przedsięwzięcia “Stolica Kultury Mazowsza” współorganizowanego ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Gościem specjalnym była Pani Maria Broniewska-Pijanowska – córka poety, która, nie kryjąc wzruszenia, wspominała jego osobę.

Wśród szacownych gości dzisiejszego otwarcia znaleźli się m.in. Pan Prezydent Andrzej Nowakowski, Zastępca Prezydenta Miasta Płocka Pan Roman Siemiątkowski, Dyrektor Delegatury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Płocku Pan Tomasz Kominek, Posłanka na Sejm Rzeczypospolitej Pani Elżbieta Gapińska.

 Rok Władysława Broniewskiego przypada w 60. rocznicę śmierci poety, zaś wystawa w Książnicy Płockiej jest przede wszystkim wyrazem nadziei, że 60 lat to wystarczający dystans, by opowiadać już o całym Broniewskim – rozpostartym szeroko, nie przycinanym przez polityczną czy kulturową cenzurę, nie ociosanym przez doraźne trendy i oczekiwania. Sześć dekad, które minęły od śmierci poety, przywodzą na myśl inną szóstkę – tę z frazy Wisławy Szymborskiej o „ochocie oglądania rzeczy z sześciu stron”. Dlatego właśnie z sześciu stron (co najmniej!) mieliśmy ochotę przyjrzeć się Broniewskiemu. Aby tego dokonać, sięgnęliśmy po dwa symbole, które pojawiają się w twórczości poety. Są nimi rozłożysty mazowiecki dąb oraz spoglądający czterema twarzami w cztery strony świata słowiański bóg Światowid. Oto dwa klucze do naszej wystawy. Wchodząc po schodach Książnicy, mijamy osiem portretów Broniewskiego na kolejnych etapach jego życia. I już to preludium do wystawy, ten swoisty „poczet Broniewskich”, pokazuje, że życia poety nie sposób pokazać w formie linearnego życiorysu, ponieważ było ciągiem metamorfoz, a przy tym żaden z wątków – ani płockie dzieciństwo, ani uwikłania polityczne, ani traumy kolejnych wojen – nie został nigdy definitywnie zakończony, zamknięty. Wszystko w życiu Broniewskiego nieustannie powracało, powtarzało się, niekiedy w tragifarsowym zapętleniu, krążyło echem – pięknie odbitym w wierszach.

 Średniowieczny perski filozof Awicenna stwierdził, że „szerokość życia jest ważniejsza niż długość życia”. Dlatego nasz dąb, z wpisanym weń kalendarium życia Broniewskiego, jest szerszy niż wyższy, przyciągający wzrok raczej rozłożystością niż strzelistością. Na lewej stronie dębowej korony umieściliśmy fakty z życiorysu poety, które kojarzą się z jego obliczem „lewicowym” (w rozumieniu, rzecz jasna, nie tylko politycznym), na prawej stronie – z obliczem „prawicowym” (też w znacznie szerszym, niż doraźny, kontekście), zaś środek korony to konary Broniewskiego centralnego: poety, ojca, męża, literackiego celebryty). Drugi klucz otwierający naszą wystawę umieściliśmy po środku. Dwie kolumny sali kolumnowej zmieniły się w dwa totemy, dwie figury Broniewskiego – Światowida, z których każda patrzy na nas czterema różnymi twarzami artysty. Twarzami, dodajmy, które były w różnych okresach korygowane, cenzurowane, dostosowywane do przyjętego dyskursu i politycznych okoliczności. Ale my chcemy zobaczyć je wszystkie. „Ten pożytek z poezji, że nam przypomina, jak trudno jest pozostać tą samą osobą.” – napisał Czesław Miłosz i te słowa chyba żadnego innego poety nie dotyczą tak bardzo, jak właśnie Broniewskiego. Cała reszta to w zasadzie obszerne dygresje do głównych motywów  wystawy. Bo skoro Broniewski rozpostarty, to przede wszystkim jak równina mazowiecka, a skoro Broniewski jak dąb, to przede wszystkim jak płocki dąb. Ten dąb, który rośnie przed domem rodzinnym poety, w jego rodzinnym mieście – w mieście, które przeklinał, ale nieustająco kochał, w mieście, z którego wyjechał, ale tak naprawdę nigdy go nie opuścił.

Broniewski wracał tu przez całe życie – jako płocczanin, jako jagiellończyk, jako mistyk nadwiślańskiego krajobrazu. A zatem nie ma powodu, by wracając raz jeszcze, 60 lat po śmierci, nie czuł się w Płocku jak u siebie. Nasza wystawa jest przede wszystkim dla Niego.

Wystawę “Broniewski rozpostarty szeroko” będzie można oglądać  w Książnicy Płockiej do 31 sierpnia. Serdecznie zapraszamy!