Płocczanin, premier, legenda

Żywa lekcja historii, moc tematów do przemyśleń, wnioski, które powinno się wyciągnąć na przyszłość. Tak można podsumować czwartkowe spotkanie w Mediatece eMce, podczas którego Wielka Czwórka rozmawiała o człowieku mądrym, sprawiedliwym, odpowiedzialnym. Właśnie na odpowiedzialność, jako jedną z najważniejszych cech Tadeusza Mazowieckiego zwracali uwagę uczestnicy spotkania: prof. Andrzej Friszke, Wojciech Mazowiecki, Andrzej Celiński i Joanna Staręga-Piasek. Dyskusję moderował Roman Góralski.

W dyskusji, obok słowa „odpowiedzialność” pojawiło się też inne, „kompromis”. Andrzej Celiński słusznie zauważył, że w naszym kraju jest ono nacechowane wyjątkowo negatywnie. Profesor Andrzej Friszke już wcześniej wielokrotnie mówił, że „Polacy dzielili się na radykalnych i umiarkowanych. Mazowiecki należał do umiarkowanych, wolał zatrzymać się o krok za wcześnie, niż krok za późno. Zarazem jednak przypominał, że elementem myślenia realistycznego jest też postawa i aspiracje społeczeństwa, bez uwzględnienia których umiar łatwo staje się kapitulacją”.

Mowa też była m.in. o wpływach Kościoła na przemiany w Polsce w 1989 roku, różnych postawach księży i biskupów. Podkreślano, jak wielkiego znaczenia, nie tylko w teorii, ale i w praktyce, nabrało hasło „prawa człowieka”. Joanna Staręga-Piasek zwróciła uwagę na to, że w okresie zmiany ustroju znalazł się wreszcie czas na realizowanie pomocy społecznej.

Premier Mazowiecki, przemawiając w Sejmie 24 sierpnia 1989 roku mówił:

„Chcę być premierem rządu wszystkich Polaków, niezależnie od ich poglądów i przekonań, które nie mogą być kryterium podziału obywateli na kategorie. (…) Rząd sam niczego nie uzdrowi. Musimy to zrobić wspólnie. Polska będzie inna, jeśli zechcą tego wszyscy”.

Słowa te znajdziecie w książce  „Tadeusz Mazowiecki. Pisma i dokumenty. Premier 1989-1990”. To początek kilkutomowej edycji rozproszonych dotychczas dokumentów i pism Tadeusza Mazowieckiego – premiera, który przyczynił się do upadku komunizmu i transformacji gospodarczej w Polsce. Katedra im. Tadeusza Mazowieckiego na Uniwersytecie Warszawskim wraz Wydawnictwami UW postanowiły zebrać, opracować oraz wydać dotychczas rozproszone pisma i dokumenty dotyczące działalności społecznej oraz politycznej Mazowieckiego. Planowanych jest pięć tomów, obejmujących m.in. młodość przyszłego premiera, pracę w miesięczniku „Więź” i aktywność w „Solidarności”, zaangażowanie polityczne po zakończeniu okresu premierostwa, a także czas pełnienia przez niego funkcji specjalnego wysłannika ONZ ds. przestrzegania praw człowieka w byłej Jugosławii.