kpt. Czesław Smoczyński

Kpt. żand. Czesław Smoczyński, ps. „Polżan” (1896-1971), kawaler Orderu Virtuti Militari. Jako młodzieniec współdziałał w organizowaniu tajnego skautingu na terenie Poznania. W czasie powstania wielkopolskiego był zastępcą komendanta i kierownikiem głównej kancelarii wojskowej Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego. W sierpniu 1920 roku, w czasie wojny z bolszewikami dowodził plutonem żandarmerii polowej w składzie Grupy Dolnej Wisły i bohatersko zapisał się w obronie Płocka. Żandarmi z jego oddziału bronili barykady przy gimnazjum żeńskim. Kiedy zabrakło amunicji, por. Smoczyński na czele podległych mu żołnierzy „rzucił się do ataku na białą broń. Zachęcając żołnierzy tą swoją nieustraszoną odwagą, zdobył dwa karabiny maszynowe i amunicję, co podziałało na żołnierzy, że natychmiast rozpoczęli zaczepną walkę, czym uwolnili pewną dzielnicę miasta od najazdu bolszewickiego.”  (z akt personalnych Cz. Smoczyńskiego).

W latach 1923 -1924 służbę kontynuował w Kowlu. Później został przeniesiony do rezerwy w Wilnie. Walczył w powstaniu warszawskim, pełniąc funkcję w Szefostwie Żandarmerii Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Po kapitulacji znalazł się w niemieckiej  niewoli.

Źródła:

Grzegorz Gołębiewski, Płock 1920, Warszawa 2018
www.wikipedia.pl